Vieren dat oogst binnen is
Het hooien zit erop. Vrienden van Jim die uit Quebec komen hebben ons uitgenodigd bij hun zomerhuis. Dit avond hebben we heerlijk samen gegeten. We vieren dat de oogst binnen is. We drinken wijn. De vrouw en ik spreken Frans. Ik ben een beetje betoverd door de sfeer, de dagen buiten op het land, de avondlucht, de wijn. Betoverd door haar stem, haar krullende haren, haar ogen, onze Franse conversatie. We zitten tegen de wand van het huis, rusten met het hoofd licht op elkaars schouder en op elkaars hoofd. We kijken samen omhoog. Zien sterrenbeelden die ons betoveren. Ik ben geen man voor de Grote Beer, de Kleine Beer, de Poolster en noem maar op. Maar toch ben ik ineens een ander mens als ik hier, zo hoog op de landkaart, naar die heldere sterrenhemel kijk.
We voelen allemaal dat dit een avond is, die niet makkelijk meer terugkomt.
Ik voel een warme gloed, kijk haar aan et je ne sais plus quoi dire. We glimlachen, voelen het hart een slag sneller slaan, toosten.
Dat is het gevoel wat ook Philip Glass hier heeft: “De mensen daar hebben een bijzondere en diepe verbondenheid met de zon, de maan, de oceaan en het land.”
Cross-cultural communication
Philip Glass verbindt in zijn werk dolgraag de ene met de andere kunst, staat in feite op het kruispunt van culturen. Hij maakt gebruik van muzikale inspiratie, bijvoorbeeld door klassieken als Stravinsky, de jazz van Ornette Coleman, Bud Powell en Charlie Parker en de muziek van Lennie Tristano, van Copland, Harris en Thomson; van hij is geïnspireerd bezig met literaire bronnen als Saul Bellow , met André Gide, Louis-Ferdinand Céline, Jean Gent, Paul Claudel, met Franz Kafka, Gertrude Stein, Doris Lessing, Jean Cocteau en zelfs een oude klassieker als Vergilius. Hij werkt jaren samen met Bob Wilson, de theaterschrijver. Ik noemde al zijn vroege artistieke vrienden. En later krijgt hij een liefdesrelatie met de jong overleden kunstenares Candy Jernigan, met wie hij ook trouwt. Ook Jernigan was heel veelzijdig, zij schilderde, beeldhouwde en maakte decorontwerpen.
Eveneens ballet heeft Glass’ interesse getrokken. Dat kwam misschien ook door zijn vriendschap met Michel Zeltzman, die hem op zijn beurt weer bij artiesten en dansers introduceerde.
Zeltzman bracht Glass ook op yoga en in de tijd dat zij met elkaar omgingen, reisde Glass naar India. Door die reizen, bracht de componist ook de Oosterse filosofie en dus het Boeddhisme in zijn muziek. Hij interesseerde zich voor de ideeën van de Dalai Lama. Misschien juist ook op die momenten dat er sprake is van stilstand in die muziek en dat de muziek zelf zelfs stilvalt. Dat er niet alleen sprake is van woorden zonder muziek, maar ook van muziek zonder muziek. Het toppunt van beleving vind ik, als je in een Boeddhistische pagode knielt en in je hele lijf en ziel voelt waar je bent.
Glass spreekt me meer dan door dat andere dan ook aan door deze kruisverbindingen die hij maakt tussen filosofie, religie, beeldende kunst, anders soorten muziek, literatuur van allerlei soort… En dat alles op zoek naar wat we op de best momenten van kunst beleving altijd zoeken, onze identiteit. Of misschien moet ik hier juist zeggen: op weg naar de vorming van een echte identiteit!
Juliet en Zacherias zijn nu grote volwassenen, boven de veertig. Die jongen uit New York van toen, is even oud… De tijd van toen ligt lang achter ons. Ik ben misschien soms ook details kwijt. Die rit van Pipers Glen, Egypt Falls naar Dunvegan leek me ook langer dan 19, 20 kilometer – terwijl ik in Canada juist geleerd heb, hoe relatief afstanden zijn. In zijn autobiografie vertelt Glass iets waardoor ik twijfel of die jongen wel uit New York kwam…
“Ik raakte ook goed bevriend met Ashley MacIsaac <…> een ongelooflijk begaafde violist in de Keltische traditie, met een encyclopedisch geheugen voor de Cape Bretonse en Schotse vioolwijsjes. Bij feesten en concerten kan hij met gemak drie of vier uur achter elkaar spelen, slechts begeleid door een piano. Tijdens zulke concerten, vaak in een schuur of pub in Cape Breton, speelt hij de sterren van de hemel. Ik heb vaak gezien hoe mensen in een bomvolle schuur ophielden met dansen en zich om hem heen schaarden om te luisteren.”
Dit ken ik ook wel, de manier waarop men in Canada de echte folkmuziek respecteert, de terugkeer tot de eigen roots, tot Mother Earth, zodanig zelfs dat een stadje trots kan meedelen als je er binnenkomt, dat zij de gemeente zijn waar de Rankin family geboren werd . Maar Glass is zo verrukt van het talent van MacIsaac, dat hij hem ook meeneemt naar New York. Daar doet hij mee in een productie van Woyzeck die JoAnne in 1990 regisseert voor het Public Theatre.
“Ik componeerde de muziek en dus sprak ik met hem af in mijn huis in Dunvegan. Zijn vader, Angus, bracht hem naar me toe. Ashley was toen zeventien jaar oud. Nadat ik hem een paar minuten had horen spelen, nam ik hem ter plekke aan als een van onze musici. Kort daarna kwam hij naar New York en logeerde hij bij ons tijdens de repetities en de gehele looptijd van het toneelstuk. Hij raakte ook goed bevriend met mijn zoon Zack, die nu zelf een talentvolle singer-songwriter is. Ze zijn van dezelfde leeftijd, begin veertig nu, en Ashley komt nog steeds naar New York om in Zacks concerten mee te spelen en neemt ook platen met hem op.”
Zou ik het dan helemaal verkeerd onthouden hebben. Kwam deze jongen van Cape Breton? Was het Ashley MacIsaac? Maar we maakte muziek, zongen, Jim tokkelde wat op de gitaar, er was geloof ik ook een mondharmonica en van die jongen herinner ik me alleen maar zijn droom van een creative career waarover hij slap en vooral increative zat te lullen… Of was het slechts zijn verlegenheid?
Ik heb sinds kort weer een beetje contact na veel jaren met Jim… moet ik hem dit nog eens vragen?
Ik sluit even mijn ogen. Hoor folk. Heel zachtjes hoor iets wat op de Rankin family lijkt. Lig weer in dat hutje aan de Margaree River. Kunstvormen, tijdperken, culturen, zoveel dingen lopen door elkaar. Boven alle andere muziek en zang uit, hoor ik een viool fiddelen. Is dat die van Angus MacIsaac? Is dat de verstilde, zachte klank van zijn viool? En voel ik niet die kleine, dunne kitten met die manke poot van Jim, die mij in mijn nek likt?
Ik zet de cd ‘Songs from liquid days’ op. Philip Glass samenwerkend met oa. Paul Simon, Susanne Vega, Laurie Anderson, Linda Ronstadt, David Byrne. Ik lees na de songs de vermelding: “Dunvegan Music Pub”. Ik ben even in de veronderstelling, dat het hier om een echte uitvoering in een pub in het dorpje Dunvegan gaat. Ik zoek en vind een Hotel Dunvegan. Met een pub waar gezongen wordt… “With a history of live music and entertainment, The Dunvegan Hotel is a focal point for islanders and tourists alike to enjoy local musical talent in an informal setting. Live music is hosted in the Cellar Bar most Thursday and Saturday nights in high season. The Cellar Bar also provides a function / games room with pool and snooker, which can be hired for small private parties and dances. Our waterfront beer garden and terrace leads out from the Cellar Bar, where in summer guests can watch wonderful sunsets while enjoying a cool beer. Alternatively simply relax with a drink in the cosy upper lounge bar with open views over Loch Dunvegan.”
Loch Dunvegan? Ik besef dat ik op de wereldkaart verdwaald ben, ik zit ineens in een heel ander dorpje van dezelfde naam, misschien zelfs ‘peet-dorp’, want naamgever van het Canadese dorpje. Ik ben in Dunvegan, op het eiland Skye tussen Schotland en Ierland…
Dunvegan Music Pub is gewoon een muziekproductiemaatschappij… door Philip Glass genoemd naar de plek waar hij zijn zomers al zolang doorbrengt.
Ik lees de tekst van de hand van David Byrne die ik hoorde met de stem van Douglas Perry:
Days of fishes
Distant roar
Turning to speak
Turning to hear
Turning to speak
Turning to hear
Refrein:
Open the kingdom
Open the kingdom
Open the kingdom
Open the kingdom
Open the kingdom
Open the kingdom
Open the kingdom
Open the kingdom
In my way
In my way
Being most uncertain
And this remains
Still for better
Birds of voices
The field of living
I am asking
I am asking
I am asking
In my way
In my way
Being most uncertain
And this remains
Still for better
Birds of voices
The field of living
I am asking
I am asking
I am asking
Returning love
Returning with love
Then it was
Written with love
Refrein:
Open the kingdom
Open the kingdom
Open the kingdom
Open the kingdom
Open the kingdom (open the kingdom)
Open the kingdom (open the kingdom)
Open the kingdom (open the kingdom)
Open the kingdom (open the kingdom)
Open the kingdom
Open the kingdom
Open the kingdom
Open the kingdom
Open the kingdom (open the kingdom)
Open the kingdom (open the kingdom)
Open the kingdom (open the kingdom)
Open the kingdom (open the kingdom)
Zou dat Kingdom hier kunnen liggen? In Dunvegan, in Pipers Glen? Boven die koninklijk stromende en ruisende Egypt Falls? Na de oogst, met de blik op de betoverende sterrenhemel? Waar de klank van muziek klinkt, zonder woorden…